Tài liệu Tiểu luận: "Một số giải pháp phát triển hoạt động gia công may mặc xuất khẩu ở Xí nghiệp may xuất khẩu Lạc Trung" pdf

4
Qua định nghĩa trên ta thấy, gia công xuất khẩu thực chất là một hình
thức của xuất khẩu sức lao động nhưng lại là lao động thể hiện trong hàng
hoá. Do đó ngoài những đặc điểm như hình thức gia công thông thường, gia
công hàng hoá quốc tế còn có những đặc điểm sau:
- Ở loại hình gia công hàng hoá quốc tế ta thấy sự xuất hiện của
nguyên vật liệu được nhập khẩu từ nước ngoài về. Nước nhận gia công nhập
khẩu máy móc thiết bị, công nghệ của phía nước đặt hàng. Nước đặt hàng
thường gửi kỹ thuật viên sang nhằm thực hiện việc kiểm tra giám sát quá trình
sản xuất.
- Hàng hoá sản xuất ra để xuất khẩu chứ không phải để tiêu dùng
trong nước.
- Gia công xuất khẩu là việc sản xuất hàng hoá theo đơn đặt hàng
của khách hàng nước ngoài. Khách hàng nước ngoài là người đưa ra kiểu
dáng, mẫu thiết kế kỹ thuật, bên nhận gia công chỉ là người thực hiện.
- Cuối cùng đặc điểm để phân biệt gia công xuất khẩu với các loại
hình xuất khẩu khác là vấn đề lơị nhuận của hoạt động này. Doanh thu của
hoạt động gia công xuất khẩu thực chất chính là tiền công trừ đi các chi phí
gia công.

1.1.2 Các hình thức gia công hàng may mặc xuất khẩu
1.1.2.1 Hình thức nhận nguyên phụ liệu giao thành phẩm (gia công hoàn
chỉnh một sản phẩm)
Bên đặt gia công giao nguyên vật liệu và phụ kiện cho bên nhận gia
công, sau một thời gian ký kết sẽ thu hồi thành phẩm hàng may mặc theo như
quy cách và tài liệu đã phê duyệt và trả phí gia công cho bên nhận gia công
theo như thoả thuận. Hình thức này trước đây được sử dụng đối với các nước

5
kém phát triển không đủ máy móc thiết bị kỹ thuật mà phải nhờ vốn của bên
đặt gia công có khi cả về kỹ thuật.
1.1.2.2 Hình thức mua đứt bán đoạn dựa trên hợp đồng mua bán với nước
ngoài
Bên đặt gia công bán đứt nguyên phụ liệu cho bên nhận gia công, bên
nhận gia công sẽ mở L/C để mua nguyên phụ liệu và như vậy quyền sở hữu
nguyên liệu sẽ được chuyển sang bên nhận gia công. Sau một thời gian sản
xuất, bên đặt gia công sẽ mua lại toàn bộ sản phẩm theo như định mức đã
duyệt với số tiền phải trả là toàn bộ chi phí mua nguyên vật liệu và giá gia
công được quy định trong hợp đồng. Phương thức này ngày càng được áp
dụng nhiều với các nước đang phát triển vì nó vừa tiết kiệm cho bên đặt gia
công vừa thuận lợi cho bên nhận gia công.
1.1.2.3 Hình thức kết hợp
Là hình thức gia công kết hợp giữa hình thức gia công hoàn chỉnh và
hình thức mua đứt bán đoạn. Trong đó, bên đặt gia công may mặc chỉ giao
nguyên liệu chính và một nửa nguyên liệu phụ, còn số kia có thể được bên
nhận gia công mua theo yêu cầu của bên đặt gia công.
1.2 TÌNH HÌNH GIA CÔNG MAY MẶC XUẤT KHẨU CỦA VIỆT NAM
1.2.1 Thực trạng phát triển
Giai đoạn từ 1955- 1980, đây là giai đoạn hình thành các doanh
nghiệp nhà nước, cơ sở vật chất kỹ thuật nhỏ bé, thô sơ, chủ yếu làm hàng
xuất khẩu thủ công. Do vậy mặt hàng trong thời kỳ này hết sức giản đơn như:
áo sơ mi, quần áo bảo hộ lao động, giầy vải và da, len mỹ nghệ được xuất
sang thị trường các nước trong khối SNG và Liên Xô (cũ). Phương thức gia
công xuất khẩu này là việc bán hàng cho các nước XHCN theo nghị định thư
giữa hai chính phủ và được cụ thể hoá bằng nghị định thư thương mại do Bộ

6
Ngoại Thương ký kết. Bạn hàng không có nghĩa vụ cung cấp nguyên phụ liệu
để sản xuất những mặt hàng đó.
Giai đoạn 1981 - 1990, Việt Nam chính thức làm hàng gia công xuất
khẩu, bạn hàng có nghĩa vụ cung cấp nguyên phụ liệu tương ứng với số lượng
đặt hàng. Cùng với việc đổi mới phương thức gia công, là việc đổi mới trang
thiết bị, quy trình công nghệ trong sản xuất, lắp rắp thêm nhiều máy chuyên
dụng. Giai đoạn này bạn hàng lớn nhất của Việt nam vẫn là Liên Xô (cũ),
khối SNG đồng thời cũng có thêm một số bạn hàng mới đặt gia công như
Pháp, Thuỵ Điển.
Đầu thập kỷ 90 do sự biến động về kinh tế, chính trị của nhà nước
Liên Xô (cũ) và các nước XHCN, Đông Âu bị sụp đổ kéo theo đó là sự xoá
bỏ, ngừng ký kết các nghị định thư về hợp tác sản xuất hàng gia công may
mặc. Đây là thời kỳ khó khăn đối với nước ta, hoạt động sản xuất gia công
may mặc xuất khẩu suy giảm. Nhưng do có sự chuyển hướng sản xuất kinh
doanh sang các thị trường khác và đổi mới về trang thiết bị máy móc kỹ thuật
hiện đại, cùng với đội ngũ cán bộ kỹ thuật năng động, công nhân kỹ thuật có
tay nghề cao được đào tạo chính quy nên đã đáp ứng được yêu cầu về kỹ
thuật, chất lượng hàng gia công may mặc xuất khẩu cho các nước.
Việc nước ta chính thức gia nhập ASEAN vào tháng 7/1995, ký kết
hiệp định khung hợp tác với EU và bình thường hoá quan hệ với Mỹ đã có tác
động thúc đẩy quan hệ hợp tác kinh tế giữa Việt Nam với cộng đồng quốc tế
và tạo điều kiện thuận lợi để hoạt động gia công xuất khẩu phát triển mạnh
mẽ, tạo đà phát triển cho ngành dệt may Việt Nam. Từ đó đến nay ngành gia
công may mặc xuất khẩu của Việt Nam đã có thời gian thử thách và thực sự
đã trưởng thành với những công ty hàng đầu như: Công ty may Việt Tiến,
Công ty may Thăng Long, Công ty may 10,

7
Ngoài ra, thông qua các cuộc tiếp xúc, ký kết hợp đồng mua bán, tiến
hành hội thảo với khách hàng về những vấn đề của sản phẩm, từ đó có thể
khẳng định hàng may mặc Việt Nam đã đạt được những bước tiến tốt đẹp. Cụ
thể, năm 2000 ngành dệt may Việt Nam đạt kim ngạch xuất khẩu 1,9 tỷ USD,
trong đó, gia công xuất khẩu chiếm trên 50% tổng kim ngạch. Năm 2001, mặc
dầu đây là một năm đầy khó khăn nhưng kim ngạch xuất khẩu của ngành dệt
may vẫn đạt trên 2 tỷ USD. Năm 2002 đánh dấu bước phát triển đáng kể của
ngành dệt may Việt Nam với kim ngạch xuất khẩu toàn ngành đạt 2,75 tỷ
USD, tăng 36% so với năm 2001, vượt mức kế hoạch đề ra là 12,5% và trong
8 tháng đầu năm 2003, kim ngạch xuất khẩu của ngành tăng 57,9%. Đây là
mức tăng trưởng cao nhất từ trước tới nay, là kết quả hết sức khích lệ và là cơ
sở tin cậy để toàn ngành dệt may phấn đấu đạt mục tiêu đề ra trong chiến lược
phát triển 2001-2010.
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả khả quan đã đạt được, ngành dệt
may Việt Nam đặc biệt là các doanh nghiệp hoạt động gia công xuất khẩu
cũng cần phải tiếp tục chuẩn bị sẵn sàng đón nhận những thách thức khắc
nghiệt trong những năm tiếp theo. Thực tế là chỉ còn khoảng hơn hai năm nữa
Việt Nam đã phải hội nhập đầy đủ vào Khu vực Mậu dịch Tự do Đông Nam
Á (AFTA) và cũng chỉ còn hơn một năm nữa hiệp định hàng dệt may trong
khuôn khổ WTO sẽ được thực hiện hoàn toàn. Thương mại thế giới bước vào
giai đoạn mới, giai đoạn tự do thương mại hàng dệt may.
Việc cường quốc xuất khẩu dệt may lớn nhất thế giới là Trung Quốc đã
trở thành thành viên của WTO càng làm gia tăng mối e ngại về khả năng cạnh
tranh của các nhà cung cấp dệt may nhỏ đối với giai đoạn sau 2004. Để có thể
tiếp cận được thị trường xuất khẩu thế giới, các nước chưa phải là thành viên
WTO đang khẩn trương đàm phán để gia nhập tổ chức này. Campuchia, nước
láng giềng của Việt Nam cũng gia nhập WTO trong tháng 9. Song song với

8
việc tăng cường các cam kết đa phương, xu hướng ký kết các hiệp định tự do
song phương cũng đang diễn ra mạnh mẽ: Singapore vừa ký kết hiệp định
thương mại tự do với Mỹ; Philipin, Srilanca, Chilê đang trong quá trình thảo
luận.
Trong bối cảnh đó, ngành Dệt may các nước đều đang phải đối mặt với
những thay đổi đáng kể. Thuế nhập khẩu hàng dệt may vào các thị trường đi
theo hướng ngày càng giảm khiến cạnh tranh ngày càng khốc liệt. Hàng nhập
khẩu cạnh tranh với hàng sản xuất nội địa ngay tại thị trường nội địa. Yếu tố
quyết định thắng lợi trong cuộc cạnh tranh này chỉ còn là chất lượng, giá cả
và dịch vụ khách hàng.
Đối với hoạt động gia công xuất khẩu, việc tiếp cận thị trường xuất
khẩu thế giới, đặc biệt là thị trường Mỹ đang gặp phải những trở ngại đáng
kể. Mặc dù đang hết sức tích cực đàm phán cố gắng gia nhập WTO trước
2005, song theo các nhà phân tích, Việt Nam còn rất nhiều việc phải làm.
Thêm nữa, xuất khẩu hàng dệt may Việt Nam vào Mỹ đã chính thức bị khống
chế hạn ngạch với Hiệp định Dệt may Việt Nam – Hoa Kỳ được ký ngày 25-
04-2003. Trong khi hàng dệt may Việt Nam vào thị trường EU và thị trường
Mỹ chủ yếu là dưới hình thức gia công xuất khẩu nên trước tình hình đó hoạt
động gia công xuất khẩu cũng không tránh khỏi những khó khăn chung của
ngành dệt may. Do đó, vấn đề cần giải quyết trước mắt đối với các doanh
nghiệp đang tham gia vào hoạt động gia công xuất khẩu hiện nay là việc
chuyển đổi hình thức gia công xuất khẩu sang làm hàng may mặc xuất khẩu
trực tiếp (mua đứt bán đoạn), để đem về cho doanh nghiệp và đất nước hiệu
quả kinh tế cao hơn.


9
1.2.2 Những thuận lợi và khó khăn đối với hoạt động gia công xuất
khẩu trong hoàn cảnh hiện tại
1.2.2.1 Thuận lợi
Theo đánh giá của các chuyên gia kinh tế, hoạt động gia công xuất
khẩu của Việt Nam đang ở vào thời điểm khá thuận lợi về thị trường tiêu thụ
sản phẩm. Xuất khẩu dệt may 4 tháng đầu năm 2003 đạt tốc độ tăng cao nhất
trong hơn 10 mặt hàng xuất khẩu chủ lực. Chúng ta đang có nhiều lợi thế để
đẩy mạnh xuất khẩu các sản phẩm dệt may như: an ninh kinh tế và chính trị
của Việt Nam được các tổ chức xếp loại có uy tín trên thế giới xếp loại nhất
trong khu vực Châu Á; hàng dệt may Việt Nam và nhất là hàng may mặc gia
công qua 10 năm xuất khẩu sang Nhật và EU đã chứng tỏ uy tín to lớn của
các doanh nghiệp Việt Nam đối với các hãng có tên tuổi trên thế giới cả về
chất lượng sản phẩm và thời hạn giao hàng được đảm bảo.
Có thể nói điểm mạnh nhất của ngành Dệt may Việt Nam nói chung là
đội ngũ lao động dồi dào, có trình độ tay nghề cao, khéo léo và chăm chỉ. Giá
lao động Việt Nam rẻ nhất khu vực Châu Á, từ 0,16-0,35 USD/giờ, trong khi
của Indonesia là 0,32 USD/giờ, Trung Quốc 0,70 USD/giờ và của Ấn Độ là
0,58 USD/giờ. Chúng ta đang chuyển đổi cơ cấu kinh tế nên số lao động nông
nghiệp dôi dư sẽ là nguồn nhân lực bổ sung vô tận cho phát triển công nghiệp
dệt may – một ngành thu hút nhiều lao động xã hội nhất hiện nay. Hơn nữa sự
nghiệp giáo dục trong nhiều năm qua đã tạo ra một đội ngũ lao động dự bị có
trình độ, có sức khoẻ tốt đủ sức tiếp thu công nghệ hiện đại để tạo ra những
sản phẩm có đẳng cấp quốc tế đáp ứng mọi nhu cầu cao trên thị trường dệt
may thế giới với giá cạnh tranh.
Hiện Hiệp hội Dệt may Việt Nam đang có kế hoạch tăng cường hoạt
động xúc tiến thương mại nhằm vào thị trường đầy tiềm năng ở Nam Phi. Đại
diện cơ quan Thương mại Việt Nam ở Nam Phi cho biết, Nam Phi không hề

10
phải chịu áp đặt hạn ngạch về dệt may. Quốc gia này đang tiến hành đàm
phán hiệp định tự do thương mại với Ấn Độ và Trung Quốc (mức thuế nhập
khẩu giao động 20-60%), phần lớn người dân Nam Phi lại ưa chuộng kiểu
quần áo giản đơn như jean, áo thun… Đây chính là một cơ hội rất tốt cho các
doanh nghiệp gia công xuất khẩu để có thể thâm nhập, chiếm lĩnh thị trường
“không phải chịu hạn ngạch, không yêu cầu quá cao về chất lượng” này.
Bên cạnh đó, Tổng công ty Dệt may Việt Nam cũng vừa đạt được thoả
thuận hợp tác với tập đoàn Mitsui của Nhật Bản để mở văn phòng đại diện tại
Nhật Bản, tạo cơ hội cho các doanh nghiệp gia công xuất khẩu trong nước
khôi phục và khai thác thị trường truyền thống giàu tiềm năng này. Ngoài ra,
liên minh Châu Âu cũng vừa đồng ý tăng hạn ngạch ở một số sản phẩm dệt
may của Việt Nam trong đó có sản phẩm áo jacket, quần âu,… là những sản
phẩm chính truyền thống của các doanh nghiệp gia công xuất khẩu. Một số
doanh nghiệp gia công cũng đã cố gắng mở thêm thị trường xuất khẩu mới
như thị trường Châu Phi và bước đầu cũng đã thu được những kết quả khả
quan.
Bên cạnh những cơ hội to lớn về thị trường quốc tế đang rộng mở, thị
trường nội địa với hơn 80 triệu dân cũng đang có nhu cầu ngày càng cao về
hàng dệt may. Nếu các doanh nghiệp biết cách tận dụng lợi thế giá nhân công
rẻ kết hợp với năng lực quản lý, kỹ năng tiếp thị tốt thì sẽ có rất nhiều cơ hội
để khai thác hết những điểm mạnh của mình, mở rộng phát triển hoạt động
gia công may mặc.
1.2.2.2 Khó khăn
Thời gian qua, để chiếm lĩnh thị trường Mỹ và lấy thành tích xuất khẩu
dệt may sang Mỹ từ năm 2002 đến tháng 3/2003 đã khiến các doanh nghiệp
dệt may Việt Nam trong đó có các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực gia
công xuất khẩu không còn thời gian nghĩ đến chuyện đàm phán, thương thảo

11
ký hợp đồng với các khách hàng ở các thị trường khác. Chính vì vậy, khi Mỹ
đưa ra hạn ngạch dệt may không đúng với năng lực sản xuất toàn ngành đã
đẩy các doanh nghiệp có hoạt động gia công xuất khẩu vào những hoàn cảnh
khó khăn. Có những doanh nghiệp ký hợp đồng gia công từ thời gian trước
khi ký hiệp định nhưng bây giờ khi xuất hàng lại phải chịu hạn ngạch, trong
khi việc phân bổ hạn ngạch lại không đều nên các doanh nghiệp này chỉ còn
cách nhờ hạn ngạch của các doanh nghiệp khác làm giảm hiệu quả kinh doanh
của doanh nghiệp.
Tuy nhiên, một lý do khác quan trọng khác đẩy các doanh nghiệp gia
công xuất khẩu vào tình trạng bấp bênh, hoạt động cầm chừng như hiện nay
là hầu hết các doanh nghiệp đều không dám ký hợp đồng gia công với khách
hàng Mỹ cho năm sau vì không biết chắc lượng hạn ngạch mình được cấp sẽ
là bao nhiêu. Bài học “xương máu” hạn ngạch trong năm nay đã làm không ít
doanh nghiệp phải lao đao với hậu quả để lại hết sức nghiêm trọng, khiến đa
phần trở nên ngại ngần trong việc thương thảo các hợp đồng mới. Ngoài ra,
việc tìm kiếm các đơn hàng ở các thị trường khác trở nên khó khăn hơn khi đã
có không ít khách hàng ở những thị trường truyền thống như EU, Nhật Bản,
Hồng Kông, Đài Loan… đi sang các nước Campuchia, Trung Quốc hay
Indonesia đặt hàng.
Vấn đề nổi cộm đối với ngành Dệt may Việt Nam là việc hiện nay các
doanh nghiệp mới chỉ dừng lại ở mức độ sản xuất các sản phẩm rất thông
dụng và chủ yếu theo phương thức gia công. Vì vậy, các mặt hàng dệt may
của Việt Nam phải cạnh tranh trực diện với các sản phẩm phổ thông khác từ
các nước có lợi thế về gia công nhưng rất mạnh về nguyên phụ liệu như:
Trung Quốc, Pakistan, Srilanca, Ấn Độ
Theo thống kê, chi phí cho một đơn vị sản phẩm gia công của Việt
Nam đều cao hơn từ 15-20% mặt hàng tương tự của Trung Quốc, Bangladesh,

12
Pakistan. Tuy giá lao động rẻ nhưng năng suất lao động của ngành dệt may
Việt Nam nói chung không cao, chỉ bằng 2/3 mức bình quân các nước
ASEAN, chi phí nguyên phụ liệu (phần lớn phải nhập khẩu) và khâu trung
gian cao làm sản phẩm thiếu tính cạnh tranh. Ngoài ra, Trung Quốc - đối thủ
cạnh tranh lớn nhất của Việt Nam đang thực hiện kế hoạch 10 năm (2001-
2010) với mục tiêu tăng gấp đôi GDP trong đó ngành dệt may giữ vai trò
nòng cốt nhằm khai thác lợi thế hội nhập WTO và có tốc độ tăng trưởng sản
xuất hàng năm cao, đạt 6%.
Trong thời gian tới, để có thể giải quyết được bài toán về thị trường,
giảm bớt áp lực cạnh tranh gia tăng; các doanh nghiệp dệt may Việt Nam chắc
chắn phải chú trọng tới yếu tố cạnh tranh bằng việc nâng cao giá trị gia tăng
của sản phẩm và dịch vụ.




13
CHƯƠNG 2
HOẠT ĐỘNG GIA CÔNG MAY MẶC XUẤT KHẨU
CỦA XÍ NGHIỆP MAY XUẤT KHẨU LẠC TRUNG
2.1 KHÁI QUÁT VỀ XÍ NGHIỆP MAY XUẤT KHẨU LẠC TRUNG
2.1.1 Quá trình hình thành và phát triển của Xí nghiệp
Tiền thân của Xí nghiệp may xuất khẩu Lạc Trung là Xí nghiệp may
nội thương trực thuộc Tổng công ty vải sợi may mặc, được thành lập tháng 9
năm 1989. Là đơn vị thuộc doanh nghiệp Nhà nước, tự hạch toán không có sự
bao cấp của Nhà nước như trước đây. Chức năng chính của Xí nghiệp là sản
xuất gia công may mặc phục vụ cho xuất khẩu và tiêu dùng nội địa. Xí nghiệp
được mở tài khoản Việt Nam và ngoại tệ tại Ngân hàng và được sử dụng con
dấu riêng theo quy định của Nhà nước.
Tháng 12/1991 Bộ Thương Mại có quyết định 450 QĐ-450/BTM đổi
tên thành Xí nghiệp may xuất khẩu Lạc Trung, tên giao dịch là Lac Trung
Export Garments Proccessing Factory (TEXTACO), địa chỉ 79- Lạc Trung-
Hà Nội – Việt Nam. Thời gian mới thành lập, tổng số cán bộ công nhân viên
có 220 người, tổ chức một phân xưởng sản xuất, sản xuất tiêu dùng nội địa là
chính, xuất khẩu còn hạn chế vì chưa có khách hàng.
Năm 1992, Xí nghiệp phát triển đáp ứng nhu cầu của khách hàng và thị
trường. Xí nghiệp đã từng bước chuyển sang sản xuất gia công bằng nguyên
liệu, phụ liệu do khách hàng đưa đến đồng thời tiến hành các hoạt động quảng
cáo, hội chợ, triển lãm… nhằm tạo lập uy tín với các bạn hàng trong và ngoài
nước. Đứng trước sự cạnh tranh gay gắt của nhiều đơn vị may mặc xuất khẩu
đã có nhiều thâm niên, kinh nghiệm và uy tín trên thị trường, Xí nghiệp vẫn
đứng vững và ngày càng phát triển, mở rộng được thị trường. Sản phẩm của

Xem chi tiết: Tài liệu Tiểu luận: "Một số giải pháp phát triển hoạt động gia công may mặc xuất khẩu ở Xí nghiệp may xuất khẩu Lạc Trung" pdf