Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU 1
1. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI 1
2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU 4
3. KHÁCH THỂ VÀ ĐỐI TƢỢNG NGHIÊN CỨU 4
4. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU 4
5. PHẠM VI NGHIÊN CỨU 4
6. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 4
Chƣơng 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN CỦA QUẢN LÍ ĐÀO TẠO DỰA VÀO
KIỂM ĐỊNH CHẤT LƢỢNG THEO TIÊU CHUẨN KỸ NĂNG
NGHỀ 6
1.1. TỔNG QUAN LỊCH SỬ NGHIÊN CỨU 6
1.1.1. Nghiên cứu ở nƣớc ngoài 6
1.1.2. Nghiên cứu ở trong nƣớc 6
1.2. MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÍ LUẬN VỀ QUẢN LÍ ĐÀO TẠO NGHỀ 7
1.2.1. Dạy nghề, đào tạo nghề và hệ trung cấp nghề 7
1.2.2. Quản lí trƣờng học và quản lí đào tạo 7
1.2.3. Quản lí đào tạo nghề 12
1.3. MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÍ LUẬN VỀ KIỂM ĐỊNH CHẤT LƢỢNG
ĐÀO TẠO VÀ TIÊU CHUẨN KĨ NĂNG NGHỀ 19
1.3.1. Kiểm định chất lƣợng đào tạo trong trƣờng nghề 19
1.3.2. Tiêu chuẩn kĩ năng nghề trong đào tạo nghề 21
1.4. QUAN NIỆM VỀ QUẢN LÍ ĐÀO TẠO DỰA VÀO KIỂM ĐỊNH
CHẤT LƢỢNG THEO TIÊU CHUẨN KỸ NĂNG NGHỀ 22
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
1.4.1. Nguyên tắc và chức năng quản lí đào tạo dựa vào kiểm định chất
lƣợng theo tiêu chuẩn kỹ năng nghề 22
1.4.2. Nội dung quản lí đào tạo dựa vào kiểm định chất lƣợng theo tiêu
chuẩn kĩ năng nghề 23
1.5. KẾT LUẬN CHƢƠNG 1 30
Chƣơng 2: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÍ ĐÀO TẠO VÀ
KIỂM ĐỊNH CHẤT LƢỢNG Ở TRƢỜNG TRUNG CẤP NGHỀ
TỈNH ĐIỆN BIÊN 31
2.1. KHÁI QUÁT VỀ TRƢỜNG TRUNG CẤP NGHỀ TỈNH ĐỊÊN BIÊN 31
2.1.1. Lịch sử phát triển, chức năng, nhiệm vụ của trƣờng Trung cấp nghề
tỉnh Điện Biên 31
2.1.2. Tổ chức và đội ngũ của trƣờng 37
2.1.3. Cơ sở vật chất-kĩ thuật phục vụ đào tạo 39
2.1.4. Thực trạng công tác đào tạo trung cấp nghề 40
2.2. THỰC TRẠNG QUẢN LÍ ĐÀO TẠO VÀ KIỂM ĐỊNH CHẤT
LƢỢNG CỦA TRƢỜNG 45
2.2.1. Tổ chức khảo sát 45
2.2.2. Kết quả khảo sát 46
2.2.3. Đánh giá chung 57
2.3. KẾT LUẬN CHƢƠNG 2 59
Chƣơng 3: CÁC GIẢI PHÁP QUẢN LÍ ĐÀO TẠO DỰA VÀO
KIỂM ĐỊNH CHẤT LƢỢNG THEO TIÊU CHUẨN KĨ NĂNG
NGHỀ 60
3.1. NHỮNG NGUYÊN TẮC XÁC ĐỊNH GIẢI PHÁP 60
3.1.1. Tính phù hợp với định hƣớng phát triển của trƣờng 60
3.1.2. Tính lựa chọn ƣu tiên 62
3.1.3. Tính phù hợp với khả năng liên kết và hợp tác trong đào tạo 63
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
3.1.4. Tính phù hợp với nội dung và qui trình kiểm định chất lƣợng theo
tiêu chuẩn kĩ năng nghề 63
3.2. NỘI DUNG CÁC GIẢI PHÁP QUẢN LÍ ĐÀO TẠO 64
3.2.1. Các giải pháp hành chính và tổ chức 64
3.2.2. Các giải pháp quản lí nhân sự đào tạo 68
3.2.3. Các giải pháp quản lí quá trình đào tạo 71
3.2.4. Các giải pháp quản lí tài chính và cơ sở vật chất-kĩ thuật 76
3.3. KHẢO NGHIỆM CÁC GIẢI PHÁP 79
3.3.1. Tổ chức khảo nghiệm 79
3.3.2. Kết quả khảo nghiệm 80
3.4. KẾT LUẬN CỦA CHƢƠNG 3 83
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 84
1. KẾT LUẬN 84
2. KIẾN NGHỊ 85
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 87
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1. Qui mô và nghề đào tạo hệ sơ cấp 32
Bảng 2.2. Qui mô và nghề đào tạo hệ trung cấp 33
Bảng 2.3. Qui mô và nghề đào tạo hệ cao đẳng 34
Bảng 2.4. Cơ cấu đội ngũ giáo viên 34
Bảng 2.5. Cơ cấu bộ máy đào tạo 35
Bảng 2.6. Cơ cấu nhân sự đào tạo 38
Bảng 2.7. Nội dung đào tạo trung cấp nghề 40
Bảng 2.8. Cơ cấu nghề đào tạo 41
Bảng 2.9. Kết quả đào tạo 42
Bảng 2.10. Đội ngũ giáo viên nghề Sửa chữa ôtô 43
Bảng 2.11. Đội ngũ giáo viên nghề Điện dân dụng 44
Bảng 2.12. Mức độ và kết quả thực hiện quản lí chƣơng trình đào tạo theo
đánh giá của BGH, Phòng đào tạo, lãnh đạo các đơn vị 47
Bảng 2.13. Mức độ và kết quả thực hiện quản lí chƣơng trình đào tạo theo
đánh giá của lãnh đạo Khoa và giáo viên 49
Bảng 2.14. Mức độ và kết quả thực hiện quản lí cơ sở vật chất-kĩ thuật 51
Bảng 2.15. Mức độ và kết quả thực hiện quản lí nhân sự đào tạo theo đánh giá
của BGH, Phòng đào tạo và lãnh đạo các đơn vị 52
Bảng 2.16. Mức độ và kết quả thực hiện quản lí nhân sự đào tạo theo đánh giá
của giáo viên 54
Bảng 2.17. Mức độ và kết quả thực hiện quản lí hoạt động giảng dạy theo
đánh giá của BGH, lãnh đạo các Phòng, Khoa 56
Bảng 3.1. Kế hoạch phát triển đào tạo đến 2015 62
Bảng 3.2. Tính cần thiết của các giải pháp 80
Bảng 3.3. Tính khả thi của các giải pháp 81
Bảng 3.4. Tính mới mẻ của các giải pháp 82
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
1
MỞ ĐẦU
1. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Trong tiến trình hội nhập quốc tế của nƣớc ta hiện nay, dạy nghề là lĩnh
vực đƣợc chú ý trong phát triển nguồn nhân lực kĩ thuật vì nó góp phần nâng
cao sức cạnh tranh của nền kinh tế, trƣớc hết trên thị trƣờng lao động. Trong
xu thế đó, sự cạnh tranh giữa các quốc gia trong mọi lĩnh vực, đặc biệt trong
kinh tế, ngày càng trở nên quyết liệt, gay gắt. Lợi thế cạnh tranh sẽ thuộc về
quốc gia nào có nguồn nhân lực chất lƣợng cao. Bởi vậy, nguồn nhân lực chất
lƣợng cao trở thành yếu tố cơ bản bảo đảm sự thành công của sự nghiệp công
nghiệp hoá, hiện đại hoá, đảm bảo cho sự tăng trƣởng kinh tế và phát triển
bền vững của Việt Nam.
Nguồn nhân lực chất lƣợng cao phụ thuộc vào chất lƣợng đào tạo. Do
vậy, chất lƣợng dạy nghề thu hút sự quan tâm của các nhà quản lý, các doanh
nghiệp, cũng nhƣ ngƣời học và toàn xã hội. Hiện nay đang có tình trạng học
sinh tốt nghiệp các trƣờng trung học phổ thông và trung học cơ sở không
muốn vào học các trƣờng dạy nghề mà muốn đổ xô vào các trƣờng đại học
phần nào do chất lƣợng và uy tín của các cơ sở dạy nghề còn hạn chế trong sự
đánh giá của xã hội. Một số học sinh, sinh viên tốt nghiệp các trƣờng dạy
nghề khó tìm đƣợc việc làm hoặc tìm đƣợc việc làm lại không theo đúng nghề
đào tạo. Nhiều doanh nghiệp phàn nàn về kỹ năng nghề yếu của học sinh, sinh
viên tốt nghiệp các trƣờng dạy nghề và điều đó có phần do chất lƣợng dạy
nghề chƣa đáp ứng đƣợc các yêu cầu của sản xuất.
Hiện nay không phải các cơ sở dạy nghề, các cơ quan quản lý nhà nƣớc
về dạy nghề không quan tâm đến chất lƣợng dạy nghề. Không ít cơ sở dạy
nghề đã tổ chức, xây dựng lại chƣơng trình dạy nghề gắn liền với các yêu cầu
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
2
của doanh nghiệp, yêu cầu phát triển kinh tế- xã hội của địa phƣơng. Cơ sở
vật chất- kỹ thuật của các cơ sở dạy nghề công đƣợc tăng cƣờng, đổi mới một
phần. Đội ngũ cán bộ, giảng viên, giáo viên đƣợc đào tạo lại và bồi dƣỡng
nâng cao trình độ…
Tuy nhiên, các hoạt động nói trên phần nào mang tính tự phát, đơn lẻ
và nhất là chƣa mang lại những kết quả rõ rệt trong việc nâng cao năng lực
của hệ thống dạy nghề ở nƣớc ta. Một trong những nguyên nhân của tình
trạng này là do chưa xây dựng một hệ thống tiêu chí, tiêu chuẩn có tính khoa
học về đánh giá chất lượng để các cơ sở dạy nghề phấn đấu hướng tới. Chuẩn
hóa là một trong những định hƣớng chiến lƣợc của giáo dục đã đƣợc khẳng
định trong nhiều văn kiện của Đảng và Nhà nƣớc ta, từ Đại hội Đảng CSVN
lần thứ IX.
Chất lƣợng dạy nghề muốn đƣợc bảo đảm và ngày càng đƣợc nâng cao
cần phải hình thành và phát triển hệ thống kiểm định dạy nghề. Nguyên nhân
dẫn đến chất lƣợng đào tạo nghề còn yếu trong thời gian vừa qua là do các
yếu tố đầu vào và các điều kiện đảm bảo trong quá trình đào tạo nhƣ: cơ sở
vật chất - kỹ thuật, trang thiết bị thực hành, thực tập thiếu thốn, không đáp
ứng đƣợc nhu cầu dạy và học; một số chƣơng trình, tài liệu giảng dạy cho một
số nghề đang sử dụng trong các cơ sở dạy nghề lạc hậu chƣa kịp thời đổi mới;
đội ngũ giáo viên thiếu về số lƣợng, yếu về trình độ tay nghề, một số giáo
viên chƣa đạt trình độ chuẩn
Trong quản lý chất lượng, các cơ sở dạy nghề chưa có chuẩn mực để
vừa ràng buộc, vừa thúc đẩy các tổ chức, cá nhân phát huy khả năng tư duy và
hành động sáng tạo và từng bước góp phần nâng cao chất lượng đào tạo trong
những điều kiện hiện có của nhà trường, bằng những thước đo cụ thể, khách
quan. Chất lƣợng tốt hay kém không phải là một kết quả ngẫu nhiên, nó là kết
quả của sự tác động của hàng loạt yếu tố có liên quan chặt chẽ với nhau. Muốn
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
3
đạt đƣợc chất lƣợng mong muốn cần phải quản lý một cách đúng đắn tất cả các
khâu của quá trình đào tạo. Vì vậy, kiểm định chất lượng theo tiêu chuẩn kỹ
năng nghề là nguyên tắc không thể thiếu trong quản lý đào tạo nghề.
Kiểm định chất lƣợng trong cơ sở đào tạo là hệ thống đánh giá, công
nhận các đơn vị, cá nhân trong nhà trƣờng về mức độ hoàn thành, tính đồng
bộ và chất lƣợng công việc, làm cho ngƣời học, doanh nghiệp và xã hội tin
cậy ở khả năng đào tạo của nhà trƣờng. Quản lí chất lượng đào tạo dựa vào
Kiểm định chất lượng theo Tiêu chuẩn kỹ năng nghề sẽ giúp các bộ phận
trong nhà trường chủ động trong việc sử dụng nguồn tài chính, lập kế hoạch
đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ đội ngũ giáo viên, đầu tư trang thiết bị,
cơ sở vật chất có hiệu quả và linh động trong việc điều chỉnh, bổ sung
chương trình, giáo trình đào tạo nghề, đổi mới phương pháp giảng dạy đồng
thời khuyến khích mọi cá nhân, đơn vị trong nhà trường phát huy tính chủ
động, sáng tạo và giúp học sinh có động cơ học tập trong sáng để hướng tới
công tác quản lí đào tạo nghề của nhà trường có chất lượng và hiệu quả nhất.
Quá trình kiểm định chất lƣợng đòi hỏi các đơn vị phải tự đánh giá về
mục tiêu, về hoạt động điều hành và kết quả đạt đƣợc của bản thân từng đơn
vị và hƣớng tới tổ chức công tác kiểm định chất lƣợng theo Tiêu chuẩn kỹ
năng nghề trong phạm vi toàn trƣờng nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển của
nhà trƣờng trong tƣơng lai.
Điện Biên là tỉnh miền núi phía Tây Bắc của Tổ quốc, với điều kiện
kinh tế khó khăn, mặt bằng dân trí thấp, lĩnh vực công nghiệp, dịch vụ chậm
phát triển, nhu cầu sử dụng nguồn nhân lực cho phát triển kinh tế trên địa bàn
tỉnh có phần khiêm tốn. Vì vậy, để đào tạo nguồn nhân lực có trình độ tay
nghề đáp ứng yêu cầu của các Doanh nghiệp trong và ngoài nƣớc thì việc đổi
mới công tác quản lí đào tạo dựa vào kiểm định chất lƣợng theo Tiêu chuẩn
kỹ năng nghề trong nhà trƣờng đóng vai trò hết sức quan trọng.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
4
Xuất phát từ lý do trên, chúng tôi chọn đề tài nghiên cứu: “Quản lí đào tạo
dựa vào kiểm định chất lƣợng theo tiêu chuẩn kĩ năng nghề ở trƣờng Trung
cấp nghề tỉnh Điện Biên” để thực hiện luận văn thạc sỹ Quản lí giáo dục, góp phần
giải quyết vấn đề quản lí giáo dục dựa vào chuẩn trong lĩnh vực đào tạo nghề.
2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU
Đề xuất các giải pháp quản lí đào tạo dựa vào kiểm định chất lƣợng
theo tiêu chuẩn kĩ năng nghề ở trƣờng Trung cấp nghề tỉnh Điện Biên.
3. KHÁCH THỂ VÀ ĐỐI TƢỢNG NGHIÊN CỨU
3.1. Khách thể nghiên cứu
Công tác quản lí đào tạo ở trƣờng Trung cấp nghề tỉnh Điện Biên.
3.2. Đối tƣợng nghiên cứu
Các hoạt động ứng dụng kiểm định chất lƣợng theo Tiêu chuẩn kĩ năng
nghề trong quản lí đào tạo của trƣờng Trung cấp nghề tỉnh Điện Biên.
4. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
4.1. Xác định cơ sở lí luận của quản lí đào tạo nghề dựa vào Kiểm định
chất lƣợng theo Tiêu chuẩn kỹ năng nghề hệ trung cấp.
4.2. Đánh giá thực trạng quản lí đào tạo và kiểm định chất lƣợng đào
tạo ở trƣờng Trung cấp nghề tỉnh Điện Biên.
4.3. Đề xuất các giải pháp quản lí đào tạo dựa vào kiểm định chất lƣợng theo
tiêu chuẩn kĩ năng nghề hệ trung cấp ở trƣờng Trung cấp nghề tỉnh Điện Biên.
4.4. Tổ chức khảo nghiệm các giải pháp quản lí đào tạo đã đề xuất.
5. PHẠM VI NGHIÊN CỨU
Đề tài chỉ tập trung vào các giải pháp quản lí đào tạo đối với các nghề
“Sửa chữa ôtô, Điện dân dụng” trong trƣờng Trung cấp nghề tỉnh Điện Biên.
6. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
6.1. Các phƣơng pháp nghiên cứu lí luận
- Phƣơng pháp phân tích lịch sử-logic để tổng quan, chọn lọc các quan
điểm, lí thuyết, quan niệm khoa học có liên quan.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
5
- Phƣơng pháp so sánh, tổng hợp, khái quát hóa lí luận để xây dựng hệ
thống khái niệm và căn cứ lí luận.
6.2. Các phƣơng pháp nghiên cứu thực tiễn
- Phƣơng pháp điều tra xã hội học bằng bảng hỏi, phỏng vấn, tọa đàm,
quan sát về hoạt động quản lí đào đạo và kiểm định chất lƣợng đào tạo để
đánh giá thực trạng quản lí đào tạo.
- Phƣơng pháp tổng kết kinh nghiệm quản lí đào tạo qua phân tích,
đánh giá hồ sơ quản lí, hồ sơ đào tạo của trƣờng.
6.3. Các phƣơng pháp khác
- Phƣơng pháp chuyên gia để lấy ý kiến đánh giá thẩm định các giải
pháp quản lí đào tạo.
- Phƣơng pháp sử dụng thống kê để xử lí số liệu, đánh giá và trình bày
kết quả nghiên cứu.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
6
Chƣơng 1
CƠ SỞ LÍ LUẬN CỦA QUẢN LÍ ĐÀO TẠO DỰA VÀO
KIỂM ĐỊNH CHẤT LƢỢNG THEO TIÊU CHUẨN KỸ NĂNG NGHỀ
1.1. TỔNG QUAN LỊCH SỬ NGHIÊN CỨU
1.1.1. Nghiên cứu ở nƣớc ngoài
Hoạt động kiểm định hiện đang phát triển ở nhiều mức độ khác nhau tại
các quốc gia trên thế giới. Một số quốc gia đã xây dựng đƣợc hệ thống kiểm
định từ khá lâu nhƣ Thái Lan, Indonesia, Malaysia, Philippines. Những
nghiên cứu về kiểm định chất lƣợng dạy nghề luôn gắn liền với các vấn đề
quản lí trƣờng học (kiểm định trƣờng học) và quản lí đào tạo (kiểm định
chƣơng trình đào tạo) và đƣợc triển khai rất mạnh. Cho đến nay ở các nƣớc
phát triển căn bản đã hình thành những lí thuyết về chuẩn, quản lí dựa vào
chuẩn, các mô hình kiểm định đào tạo nghề cùng những kĩ thuật và công cụ
phong phú. Tất cả những vấn đề nhƣ vậy đều trực tiếp thuộc hệ thống quản lí
chất lƣợng giáo dục.
1.1.2. Nghiên cứu ở trong nƣớc
Đã có một số đề tài và luận văn đề cập về vấn đề đào tạo nghề nhƣ:
- Luận văn thạc sỹ khoa học giáo dục của Nguyễn Thị Minh Phƣơng
“Phân tích và đề xuất biện pháp hoàn thiện công tác đào tạo nghề tại Trƣờng
dạy nghề số 3 – Bộ Quốc Phòng”. [13,tr 78]
- Luận văn thạc sỹ quản lí giáo dục của Nguyễn Thế Tùng “Một số biện
pháp tăng cƣờng công tác quản lí đào tạo nghề trƣờng Cao đẳng công nghiệp
Việt - Hung đến 2010”
Tuy nhiên, quản lí đào tạo dựa vào kiểm định chất lƣợng theo tiêu
chuẩn kỹ năng nghề lại là vấn đề nghiên cứu mới. Kiểm định chất lƣợng đối
với các cơ sở dạy nghề là một khái niệm mới trong công tác đào tạo nghề.
Tháng 5/2007, Tổng cục dạy nghề đã tổ chức tập huấn về việc xây dựng tiêu
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét